Dziś mamy kolejny przypadek. I choć jest on używany o wiele rzadziej, niż wszystkie pozostałe, jego znajomość jest absolutnie niezbędna. Wiecie już, o czym mowa?
Today we have another Polish case. And although it is used far less often than all the others, it is absolutely necessary to know it. Have you already guessed what I am talking about?
Celownik odpowiada na pytania komu? czemu? i używamy go w sytuacji, kiedy precyzujemy, na kogo albo na co jest nakierowana nasza akcja. Najczęściej są to takie czasowniki, jak:
Dative answers the questions komu? czemu? (to whom? to what?) and we use it when we specify to whom or to what our action is directed. Usually these are such verbs as:
dawać, dziękować, dziwić się, kibicować, kraść, kupować, podporządkowywać się, pomagać, pożyczać, przedstawiać, przeszkadzać, przyglądać się, przypomniać, szkodzić, ufać, wierzyć, wybaczać, zapobiegać, zazdrościć
Zwróćcie uwagę na to, że ten sam czasownik może się łączyć z dwoma różnymi przypadkami, w zależności od kontekstu. Jeśli wziąć czasownik “kupować”, to najczęściej używamy po nim biernika, kiedy dodajemy informację, co kupujemy. Jeśli jednak powiemy, na kogo jest nakierowana nasza akcja, czyli komu to kupiliśmy, to wtedy użyjemy celownika. Dla przykładu:
Please pay attention to the fact that the same verb can be used with different cases, depending on the context. If we take the verb “kupować” (to buy), we most often use it with biernik (accusative), when we give information what we buy. But if we say to whom our action is directed, which means, for whom we bought it, we will use celownik (dative). Look at the example:
Kupiłam (kogo? co?) nowy zeszyt. -> Biernik
Kupiłam ten zeszyt (komu? czemu?) mojemu synowi. -> Celownik
Oto tabela końcówek celownika dla przymiotników i rzeczowników we wszystkich rodzajach:
Here is the table with the endings of dative for the adjectives and nouns in all the genders:
Koniecznie trzeba pamiętać, że podstawową końcówką rzeczowników rodzaju męskiego jest końcówka -owi. Rzeczowniki rodzaju męskiego, które kończą się w mianowniku na -a zachowuja się w celowniku tak samo, jak w miejscowniku. Oprócz tego, jest niewielka grupa rzeczowników, które są wyjątkami i dlatego w celowniku zawsze będa miały końcówkę -u:
It is very important to remember, that the general ending for the masculine nouns is -owi. Masculine nouns which end in nominative cas with -a behave in dative in the same way as they do in locativus. Apart from that, there is a small group of nouns which are exceptions, which is why in dative they always have the ending -u:
pan – panu
brat – bratu
Bóg – Bogu
ksiądz – księdzu
pies – psu
lew – lwu
kot – kotu
świat – światu
ojciec – ojcu
chłopiec – chłopcu
diabeł – diabłu
książę – księciu
chłop – chłopu
Z kolei w liczbie mnogiej wszystkie przymiotniki mają końcówkę -ym/-im, a wszystkie rzeczowniki -om:
In plural, on the other hand, all the adjectives have the ending -ym/-im, and all the nouns -om:
moi dziadkowie – moim dziadkom
kochane córeczki – kochanym córeczkom
małe dzieci – małym dzieciom
czarne koty – czarnym kotom
białe domy – białym domom
czerwone róże – czerwonym różom
starzy przyjaciele – starym przyjaciołom
trudne zadania – trudnym zadaniom
słodkie desery – słodkim deserom
Na koniec dam wam jeszcze spis podstawowych czasowników, które zawsze wymagają celownika:
Finally, I will also give you a list of the main verbs, which always require dative case:
🧍♂️ Czasowniki dawania i odbierania
wyrażają przekazywanie czegoś komuś
dać / dawać – dałam prezent mamie
podać – podał filiżankę gościowi
przynieść – przyniosłam kawę koleżance
wysłać – wysłałem list bratu
oddać – oddała książkę nauczycielowi
zaoferować – zaoferowano pomoc uczniom
💬 Czasowniki mówienia, radzenia, tłumaczenia
komunikacja z kimś
mówić – mówiłem koleżance
powiedzieć – powiedziałem rodzicom
tłumaczyć – tłumaczę to studentom
wyjaśnić – wyjaśnił dziecku
doradzić / radzić – doradzam przyjacielowi
obiecać – obiecałam mamie
odpowiadać – odpowiadam nauczycielce
dziękować / podziękować – dziękuję tacie
gratulować – gratuluję kolegom
🤝 Czasowniki pomocy, współpracy, szkody
pomaganie lub przeszkadzanie komuś
pomagać / pomóc – pomagam koledze
przeszkadzać – nie przeszkadzaj dziecku
szkodzić / zaszkodzić – to zaszkodzi zdrowiu
utrudniać – utrudniał życie innym
sprzyjać – pogoda sprzyja rolnikom
🧠 Czasowniki myślenia, emocji, wiary
postawy wobec kogoś lub czegoś
wierzyć / uwierzyć – wierzę Bogu
ufać / zaufać – ufam lekarki
zazdrościć – zazdroszczę koleżance
współczuć – współczuję rodzicom
podobać się – podoba się Annie
przyglądać się – przyglądam się dziecku
dziwić się / zdziwić się – dziwię się temu człowiekowi
przyzwyczajać się / przyzwyczaić się – przyzwyczajam się nowemu miejscu
🏛️ Czasowniki oficjalne i urzędowe
częste w języku formalnym
ufać – ufam urzędnikowi
zapobiegać – zapobiega chorobie
sprzeciwiać się / sprzeciwić się – sprzeciwiam się decyzji
podlegać – firma podlega ministerstwu
odpowiadać (być odpowiedzialnym za coś) – on odpowiada klientom
A teraz, oczywiście, przechodzimy od teorii do praktyki!
And now of course, let’s move from theory to practice!
