Liczba mnoga rzeczowników męskoosobowych to rozległy relatywnie trudny temat. Dlatego postanowiłam mu poświęcić trochę więcej uwagi.
The plural forms of the masculine personal nouns is a wide and relatively difficult topic. Which is why I decided to dedicate some more attention to it.
Wyjaśnijmy to raz jeszcze:
W liczbie mnogiej rzeczowniki w języku polskim dzielą się na męskoosobowe i niemęskoosobowe. Męskoosobowe – to te, które nazywają osoby płci męskiej dowolnego wieku i nic więcej. Niemęskoosobowe – to cała reszta rzeczowników, niezależnie od ich rodzaju w liczbie pojedynczej. Rzeczownik “stół” jest rodzaju męskiego, ale nie nazywa mężczyzny, a przedmiot, więc w liczbie mnogiej rzeczownik stoły będzie się odnosił do tej samej kategorii, co i rzeczowniki “dzieci”, “kobiety”, “miesiące”, “kwiaty”, “pomysły”, “nadzieje” itp.
Rzeczowniki męskoosobowe i odnoszące się do nich przymiotniki tworzą liczbę mnogą inaczej, niż niemęskoosobowe. Porównajmy:
Let’s explain it one more time:
In plural Polish nouns are divided into masculine personal and non-masculine nouns. The masculine personal nouns are those related to male men of any age, nothing else. Non-masculine nouns are all the other nouns regardless of their gender in singular. The noun “stół” is masculine, but it’s not related to a man, but to an object, which is why in plural the noun “stoły” will be connected to the same cathegory as the nouns “dzieci” (children), “kobiety” (women), “miesiące” (months), “kwiaty” (flowers), “pomysły” (ideas), “nadzieje” (hopes) etc.
The masculine personal nouns and the adjectives related to them create the plural form in a different way than the others. Let’s compare:
dobra kobieta → dobrE kobiety
dobry mężczyzna → dobRZY mężczyźni
Rzeczowniki męskoosobowe mogą mieć w liczbie mnogiej cztery różne końcówki: -i, -y, -e, -owie. To, jaką końcówkę dostaje dany rzeczownik zależy od tego, na co się kończy jego temat. Oto tabelka z dokładnym opisem tych zasad:
Masculine personal nouns can have four different endings in plural: -i, -y, -e, -owie. The ending that is assigned to a specific nouns depends on the ending of the core of this noun. Here is a table with a detailed description of the rules:
Słowa “mężczyzna” i “Francuz” są wypisane oddzielnie, ponieważ są one bardzo nieregularne i nie ma innych rzeczowników, które mają takie same końcówki tematu i w liczbie mnogiej zachowują się identycznie.
Pragnę też wymienić kilka innych rzeczowników, które stanowią wyjątki i mają w liczbie mnogiej inne końcówki, niż wynika z tabelki:
The words “mężczyzna” and “Francuz” are given separately, because they are very irregular and there are no other nouns, which have the same ending of the core and which behave in the same way in the plural.
I would also like to name some nouns which are exceptions and which have different endings than they should according to the table:
człowiek → ludzie
brat →bracia
dzieciak → dzieciaki
ksiądz →księża
Oprócz tego warto zwrócić uwagę na fakt, że niektóre rzeczowniki mają dwie dopuszczalne formy liczby mnogiej:
- wiele rzeczowników kończących się na -log (psycholog → psycholodzy/psychologowie; politolog → politolodzy/politologowie; socjolog → socjolodzy/socjologowie)
- kuzyn → kuzyni/kuzynowie
- profesor → profesorzy/profesorowie
W każdym przypadku obie formy są całkowicie poprawne i nie niosą w sobie żadnych różnic semantycznych.
It is also worth noticing that there are some nouns which have two potential plural forms:
- many nouns whoch are ended with -log (psycholog → psycholodzy/psychologowie; politolog → politolodzy/politologowie; socjolog → socjolodzy/socjologowie)
- kuzyn → kuzyni/kuzynowie
- profesor → profesorzy/profesorowie
In every case both forms are totally correct and they don’t have any semantic differences.
Z własnego doświadczenia wiem, że studentom często jest łatwiej zapamiętywać nie tylko grupy zasad i nie same końcówki z ich zmianami, a całe listy konkretnych słów z tej grupy. Właśnie dla nich wypisałam około dwustu rzeczowników męskoosobowych wraz z ich formami w liczbie mnogiej:
I know from my own experience that it’s often easier for the students to remember not only the groups of rules and not only the endings with their changes, but whole lists of specific words from every group. It’s for those students that I have noted down around a two hundred masculine personal nouns together with their forms in the plural:
Na koniec zostały nam przymiotniki, odnoszące się do rzeczowników męskoosobowych. Tu znowu najpierw daję wam tabelkę z zasadami, a potem długie listy przykładów do każdej grupy.
Finally we have the adjectives, which are related to the masculine personal nouns. I am again giving you a table with all the rules and them long lists of examples to every group.
A teraz czas praktyki!
And now it’s time for practice!
А теперь время практиковать!
