Liczba mnoga rzeczowników męskoosobowych to rozległy relatywnie trudny temat. Dlatego postanowiłam mu poświęcić trochę więcej uwagi.
Множественное число лично-мужских существительных — это обширная и относительно сложная тема. Поэтому я решила уделить ей немного больше внимания.
Wyjaśnijmy to raz jeszcze:
W liczbie mnogiej rzeczowniki w języku polskim dzielą się na męskoosobowe i niemęskoosobowe. Męskoosobowe — to te, które nazywają osoby płci męskiej dowolnego wieku i nic więcej. Niemęskoosobowe — to cała reszta rzeczowników, niezależnie od ich rodzaju w liczbie pojedynczej. Rzeczownik «stół» jest rodzaju męskiego, ale nie nazywa mężczyzny, a przedmiot, więc w liczbie mnogiej rzeczownik stoły będzie się odnosił do tej samej kategorii, co i rzeczowniki «dzieci», «kobiety», «miesiące», «kwiaty», «pomysły», «nadzieje» itp.
Rzeczowniki męskoosobowe i odnoszące się do nich przymiotniki tworzą liczbę mnogą inaczej, niż niemęskoosobowe. Porównajmy:
Давайте скажем это еще раз:
Во множественном числе существительные в польском языке делятся на лично-мужские и нелично-мужские. Лично-мужские — это те, которые называют людей мужского пола любого возраста, и ничего больше. Нелично-мужские — это все остальные существительные, вне зависимости от их рода в единственном числе. Существительное «stół» — мужского рода, но оно не называет мужчину, а предмет, поэтому во множественном числе существительное «stoły» будет относиться к той же категории, что и существительные «dzieci», «kobiety», «miesiące», «kwiaty», «pomysły», «nadzieje» и другие.
Лично-мужские существительные и относящиеся к ним прилагательные создают множественное число иначе, чем нелично-мужские. Давайте сравним:
dobra kobieta → dobrE kobiety
dobry mężczyzna → dobRZY mężczyźni
Rzeczowniki męskoosobowe mogą mieć w liczbie mnogiej cztery różne końcówki: -i, -y, -e, -owie. To, jaką końcówkę dostaje dany rzeczownik zależy od tego, na co się kończy jego temat. Oto tabelka z dokładnym opisem tych zasad:
Лично-мужские существительные могут иметь во множественном числе четыре окончания: -i, -y, -e, -owie. То, какое окончание получает данное существительное зависит от того, на что заканчивается его корень. Вот таблица с подробным описанием этих правил:
Słowa «mężczyzna» i «Francuz» są wypisane oddzielnie, ponieważ są one bardzo nieregularne i nie ma innych rzeczowników, które mają takie same końcówki tematu i w liczbie mnogiej zachowują się identycznie.
Pragnę też wymienić kilka innych rzeczowników, które stanowią wyjątki i mają w liczbie mnogiej inne końcówki, niż wynika z tabelki:
Слова «mężczyzna» и «Francuz» выписаны отдельно, поскольку они очень нерегулярные и нет других существительных, у которых такие же окончания корня, и которые во множественном числе ведут себя так же.
Кроме этого, я бы хотела перечислить несколько других существительных, которые являются исключениями и у которых во множественном числе другие окончания, чем это следует из таблицы:
człowiek → ludzie
brat →bracia
dzieciak → dzieciaki
ksiądz →księża
Oprócz tego warto zwrócić uwagę na fakt, że niektóre rzeczowniki mają dwie dopuszczalne formy liczby mnogiej:
- wiele rzeczowników kończących się na -log (psycholog → psycholodzy/psychologowie; politolog → politolodzy/politologowie; socjolog → socjolodzy/socjologowie)
- kuzyn → kuzyni/kuzynowie
- profesor → profesorzy/profesorowie
W każdym przypadku obie formy są całkowicie poprawne i nie niosą w sobie żadnych różnic semantycznych.
Также стоит отметить, что есть существительные, у которых есть две допустимые формы множественного числа:
- многие существительные, которые заканчиваются на -log (psycholog → psycholodzy/psychologowie; politolog → politolodzy/politologowie; socjolog → socjolodzy/socjologowie)
- kuzyn → kuzyni/kuzynowie
- profesor → profesorzy/profesorowie
В каждом из этих случаев обе формы полностью правильные и не имеют никаких семантических различий.
Z własnego doświadczenia wiem, że studentom często jest łatwiej zapamiętywać nie tylko grupy zasad i nie same końcówki z ich zmianami, a całe listy konkretnych słów z tej grupy. Właśnie dla nich wypisałam około dwustu rzeczowników męskoosobowych wraz z ich formami w liczbie mnogiej:
По собственному опыту я знаю, что студентам часто проще запоминать не только группы правил и не сами окончания с их изменениями, а целые списки конкретных слов из данной группы. Именно для них я выписала около двухсот лично-мужских существительных с их формами во множественном числе:
Na koniec zostały nam przymiotniki, odnoszące się do rzeczowników męskoosobowych. Tu znowu najpierw daję wam tabelkę z zasadami, a potem długie listy przykładów do każdej grupy.
Наконец у нас остались прилагательные, относящиеся к лично-мужским существительным. Здесь я снова даю вам таблицу с правилами, а потом длинные списки примеров к каждой группе.
A teraz czas praktyki!
А теперь время практиковать!
