Dziś mamy kolejny przypadek. I choć jest on używany o wiele rzadziej, niż wszystkie pozostałe, jego znajomość jest absolutnie niezbędna. Wiecie już, o czym mowa?
Сегодня у нас очередной падеж. И хотя используется он гораздо реже всех остальных, знать его определенно надо. Догадались уже, о чем речь идет?
Celownik odpowiada na pytania komu? czemu? i używamy go w sytuacji, kiedy precyzujemy, na kogo albo na co jest nakierowana nasza akcja. Najczęściej są to takie czasowniki, jak:
Дательный падеж отвечает на вопросы komu? czemu? (кому? чему?), и мы его используем, когда уточняем, на кого или на что направлено наше действие. Чаще всего это такие глаголы, как:
dawać, dziękować, dziwić się, kibicować, kraść, kupować, podporządkowywać się, pomagać, pożyczać, przedstawiać, przeszkadzać, przyglądać się, przypomniać, szkodzić, ufać, wierzyć, wybaczać, zapobiegać, zazdrościć
Zwróćcie uwagę na to, że ten sam czasownik może się łączyć z dwoma różnymi przypadkami, w zależności od kontekstu. Jeśli wziąć czasownik «kupować», to najczęściej używamy po nim biernika, kiedy dodajemy informację, co kupujemy. Jeśli jednak powiemy, na kogo jest nakierowana nasza akcja, czyli komu to kupiliśmy, to wtedy użyjemy celownika. Dla przykładu:
Обратите внимание, что один и тот же глагол может использоваться с разными падежами, в зависимости от контекста. Если взять глагол «kupować» (покупать), то чаще всего мы после него используем biernik (винительный падеж), когда мы говорим, что покупаем. Но если мы скажем, на кого направлено это действие, то есть, кому мы это купили, то тогда мы используем celownik (дательный падеж). Для примера:
Kupiłam (kogo? co?) nowy zeszyt. -> Biernik
Kupiłam ten zeszyt (komu? czemu?) mojemu synowi. -> Celownik
Oto tabela końcówek celownika dla przymiotników i rzeczowników we wszystkich rodzajach:
Вот таблица окончаний дательного падежа для прилагательных и существительных во всех родах:
Koniecznie trzeba pamiętać, że podstawową końcówką rzeczowników rodzaju męskiego jest końcówka -owi. Rzeczowniki rodzaju męskiego, które kończą się w mianowniku na -a zachowuja się w celowniku tak samo, jak w miejscowniku. Oprócz tego, jest niewielka grupa rzeczowników, które są wyjątkami i dlatego w celowniku zawsze będa miały końcówkę -u:
Обязательно нужно помнить, что -owi это основное окончание существительных мужского род. Существительные мужского рода, которые в именительном падеже заканчиваются на -а ведут себя в дательном падеже так же, как в предложном. Кроме этого, есть небольшая группа существительных, которые являются исключениями, и поэтому у них в дательном падеже всегда будет окончание -u:
pan — panu
brat — bratu
Bóg — Bogu
ksiądz — księdzu
pies — psu
lew — lwu
kot — kotu
świat — światu
ojciec — ojcu
chłopiec — chłopcu
diabeł — diabłu
książę — księciu
chłop — chłopu
Z kolei w liczbie mnogiej wszystkie przymiotniki mają końcówkę -ym/-im, a wszystkie rzeczowniki -om:
В свою очередь. во множественном числе у всех прилагательных окончание -ym/-im, а у всех сушествительных -om:
moi dziadkowie — moim dziadkom
kochane córeczki — kochanym córeczkom
małe dzieci — małym dzieciom
czarne koty — czarnym kotom
białe domy — białym domom
czerwone róże — czerwonym różom
starzy przyjaciele — starym przyjaciołom
trudne zadania — trudnym zadaniom
słodkie desery — słodkim deserom
Na koniec dam wam jeszcze spis podstawowych czasowników, które zawsze wymagają celownika:
Наконец, я вам дам также список основных глаголов, которые всегда требуют дательного падежа:
🧍♂️ Czasowniki dawania i odbierania
wyrażają przekazywanie czegoś komuś
dać / dawać – dałam prezent mamie
podać – podał filiżankę gościowi
przynieść – przyniosłam kawę koleżance
wysłać – wysłałem list bratu
oddać – oddała książkę nauczycielowi
zaoferować – zaoferowano pomoc uczniom
💬 Czasowniki mówienia, radzenia, tłumaczenia
komunikacja z kimś
mówić – mówiłem koleżance
powiedzieć – powiedziałem rodzicom
tłumaczyć – tłumaczę to studentom
wyjaśnić – wyjaśnił dziecku
doradzić / radzić – doradzam przyjacielowi
obiecać – obiecałam mamie
odpowiadać – odpowiadam nauczycielce
dziękować / podziękować – dziękuję tacie
gratulować – gratuluję kolegom
🤝 Czasowniki pomocy, współpracy, szkody
pomaganie lub przeszkadzanie komuś
pomagać / pomóc – pomagam koledze
przeszkadzać – nie przeszkadzaj dziecku
szkodzić / zaszkodzić – to zaszkodzi zdrowiu
utrudniać – utrudniał życie innym
sprzyjać – pogoda sprzyja rolnikom
🧠 Czasowniki myślenia, emocji, wiary
postawy wobec kogoś lub czegoś
wierzyć / uwierzyć – wierzę Bogu
ufać / zaufać – ufam lekarki
zazdrościć – zazdroszczę koleżance
współczuć – współczuję rodzicom
podobać się – podoba się Annie
przyglądać się – przyglądam się dziecku
dziwić się / zdziwić się – dziwię się temu człowiekowi
przyzwyczajać się / przyzwyczaić się – przyzwyczajam się nowemu miejscu
🏛️ Czasowniki oficjalne i urzędowe
częste w języku formalnym
ufać – ufam urzędnikowi
zapobiegać – zapobiega chorobie
sprzeciwiać się / sprzeciwić się – sprzeciwiam się decyzji
podlegać – firma podlega ministerstwu
odpowiadać (być odpowiedzialnym za coś) – on odpowiada klientom
A teraz, oczywiście, przechodzimy od teorii do praktyki!
А теперь, конечно же, переходим от теории к практике!
